Vụ trộm coin trong thế giới tiền điện tử gây tranh cãi pháp lý

Gần đây, một vụ trộm liên quan đến hàng triệu tiền điện tử đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Vụ án không chỉ làm lộ ra sự phức tạp và rủi ro trong lĩnh vực tài sản tiền điện tử mà còn phơi bày sự phân chia trong việc xác định pháp lý tài sản tiền điện tử tại nước ta.

Tổng quan vụ án

Vào tháng 5 năm 2023, một cư dân ở Thượng Hải tên là Âu nào đó phát hiện ra rằng cryptocurrency trị giá triệu đô trong ví của mình đã biến mất một cách đột ngột. Sau khi điều tra, Âu nào đó phát hiện ra rằng một tháng trước, có người đã chuyển toàn bộ cryptocurrency của anh ấy đi. Sau khi phân tích kỹ thuật, Âu nào đó phát hiện ra rằng trong ví có tồn tại chương trình "cửa hậu" có thể tự động lấy được khóa riêng.

Sau khi điều tra thêm, nghi phạm đã lộ diện. Vào tháng 8 năm 2023, ông Âu đã gửi đơn kiện hình sự đến cơ quan công an và đã thành công trong việc khởi tố vụ án. Sau đó, ba nhân viên nội bộ của một nền tảng là ông Liu, ông Zhang 1 và ông Dong 2 đã bị bắt.

Theo bản án của tòa án, ba bị cáo này là các kỹ sư phát triển front-end có kinh nghiệm của nền tảng này, chịu trách nhiệm phát triển ví. Họ đã cài đặt chương trình "cửa hậu" vào ví, trái phép thu thập khóa riêng và cụm từ khôi phục của người dùng. Ba người này đã trái phép thu thập tổng cộng 27622 cụm từ khôi phục của người dùng, 10203 khóa riêng, và đã thành công chuyển đổi 19487 địa chỉ ví điện tử.

Tuy nhiên, vụ án đã xảy ra một bước ngoặt bất ngờ. Trong quá trình điều tra, công tố viên phát hiện ra rằng người thực sự đã chuyển đi tiền điện tử của Âu là một nhân viên cũ khác, Trương. Trương đã cài đặt chương trình thu thập khóa riêng và cụm từ ghi nhớ của người dùng vào mã nguồn của khách hàng từ năm 2021, và vào tháng 4 năm 2023 đã chuyển toàn bộ tiền điện tử từ ví của Âu.

Phán quyết tranh chấp

Cuối cùng, Tòa án Nhân dân quận Xuhui, thành phố Thượng Hải đã tuyên án tội danh lấy cắp dữ liệu hệ thống thông tin máy tính đối với Liu某, Zhang某1, và Dong某2 với án tù ba năm và phạt tiền 30.000 nhân dân tệ. Trong khi đó, Zhang某2, người đã đánh cắp tiền điện tử thực sự, sau khi bồi thường một phần tổn thất và nhận được sự tha thứ từ nạn nhân, đã bị tuyên án ba năm tù và phạt 50.000 nhân dân tệ.

Phán quyết này đã gây ra tranh cãi. Có ý kiến cho rằng, nhận thức của tòa án về thuộc tính tài sản của tài sản tiền điện tử khác với quan điểm chính thống, và nhận thức về hành vi của nghi phạm là không đầy đủ.

Phân loại pháp lý của tài sản mã hóa

Hiện nay, các cơ quan tư pháp của nước ta có hai quan điểm về bản chất của tài sản tiền điện tử:

1. Tài sản mã hóa không phải là tài sản, chỉ là một loại "dữ liệu".
2. Tài sản mã hóa có thuộc tính tài sản, có thể trở thành đối tượng của tội phạm xâm phạm tài sản.

Trong những năm gần đây, quan điểm thứ hai đã dần chiếm ưu thế. Ví dụ, trong một vụ lừa đảo, tòa án đã chỉ rõ: "Tiền điện tử có thuộc tính tài sản theo nghĩa hình sự, có thể trở thành đối tượng của tội phạm tài sản."

Tranh cãi về việc kết án

Có chuyên gia pháp lý cho rằng, vụ án này phù hợp hơn để kết tội và xử phạt với tội chiếm đoạt tài sản trong khi thi hành công vụ, chứ không phải tội truy cập trái phép dữ liệu hệ thống thông tin máy tính. Lý do như sau:

1. Tài sản mã hóa đáp ứng các yêu cầu đặc trưng của "tài sản" trong luật hình sự.
2. Bị cáo đã lợi dụng tiện lợi trong công việc, chiếm đoạt tài sản tiền điện tử mà người dùng ủy thác một cách bất hợp pháp, phù hợp với các yếu tố cấu thành tội chiếm đoạt tài sản.
3. Mức án của tội chiếm đoạt tài sản có thể phản ánh mức độ nghiêm trọng của vụ án này.

Kết luận

Vụ án này làm nổi bật mâu thuẫn giữa luật pháp và công nghệ mới nổi. Khi công nghệ blockchain phát triển và thị trường tài sản mã hóa ngày càng trưởng thành, chúng ta hy vọng rằng trong tương lai, pháp luật có thể xác định chính xác hơn thuộc tính pháp lý của tài sản mã hóa, cung cấp hướng dẫn rõ ràng và thống nhất hơn cho thực tiễn tư pháp.